Ölü Deniz parşömenlerinin gizemine yapay zeka dokunuşu...

Hollanda’daki Groningen Üniversitesi’nden araştırmacılar, AI kullanarak “Yeşaya Parşömeni”ni inceledi. Tomarlarda 5.000’den fazla kez görünen tek bir İbranice harfi analiz ettiler.

Akademisyenler Mladen Popovic, Maruf Dhali ve Lambert Schomaker tarafından yayınlanan makalede, eski mürekkep izlerini çıkarmayı başardıklarını söylediler. Şimdiye kadar izlerin tek bir kas hareketine yani bir kişiye aitmiş gibi göründüğü belirtiliyordu. Ancak son yapılan araştırmaya göre akademisyenler öne çıkan şu bilgiyi paylaşıyorlar: “Muhtemel senaryo, birlikte yakın çalışan ve aynı yazı stilini korumaya çalışan ancak kendilerini ve bireyselliklerini açığa vuran iki farklı yazarın olduğu yönünde.”

AYNI OKULDAN YA DA  AYNI AİLEDEN OLABİLİRLER

Araştırmacılar, el yazısındaki benzerliğin, kâtiplerin bir okuldan veya aynı aileden eğitimi almış olabileceklerini öne sürdüler. Yazan kişilerden birinin diğerini taklit etme yeteneğinin çok iyi olduğunu ve haliyle de modern bilim insanlarının aradaki farkı ayırt edemediklerini belirttiler.

İncil’in bilinen en eski versiyonunu içeren parşömenler, yaklaşık 70 yıl önce keşfedilmelerinden bu yana tarihçiler için bir hayranlık kaynağı oldu.

İlk setler, şu anda İsrail işgali altında olan Batı Şeria’daki Ölü Deniz yakınlarındaki Kumran’da bir mağarada bulundu.

Parşömenler; çoğunlukla İbranice, Aramice ve Yunanca yazılmış ve yaklaşık MÖ 3. yüzyıldan kalma olduğuna inanılan el yazmalarını içeriyorlar. Yeşaya Parşömeni, 1940’larda ve 50’lerde keşfedilen 950 farklı metinden biri.