Tudem Yayın Hakları Yayın Koordinatörü Hülya Dayan'dan çocuk yazarlarına öneriler

Çocuk edebiyatı alanında üretim yapmak isteyenler hangi unsurlara dikkat etmeli?

Dikkat edilmesi gereken birçok unsur var; bunları şöyle sırlayabiliriz: çocuğungerçekliğine ve düş dünyasına uygunluğu; dilin akıcılığına ve edebîlezzetine, kurgunun özgünlüğüne dikkat etmelidirler. Eserler, çocuğun duygu ve düşünce evrenini genişleten, hayal gücünü besleyen, öğüt ya da ders vermeyi amaçlamaktan uzak, birbirinden farklı dünyaları olan çocukları ortak duyarlılıklarda buluşturabilecek nitelikler taşımalıdır. Bir diğer önemli nokta da eserleringörsel estetik açısından çocuğu beslemesi. Görseller çocuğun hayal gücünü tetikler; metin ile çocuk arasında bir köprü gibidir. Metne eşlik ederken, kurguyu içselleştirmesine de yardımcı olur.

Tudem olarak size gelen dosyaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Dosyaları değerlendiren bir yayın kurulumuz var. Dosyalar, kuruldaki editörlerimiz tarafından değerlendiriliyor. Özellikle bundan yıllar sonra okunacak ve başka okumalara teşvik edecek eserler seçmeye çalışıyoruz. Bunun için de değerlendirmelerimizi yaparken, ilk sorduğunuz soruya yanıt olarak verdiğim unsurları kapsayan dosyalar seçmeye özen gösteriyoruz.

Türkiye'deki çocuk edebiyatına dair değerlendirmeleriniz nedir?

Tür ve konu bakımından zengin bir külliyat oluşmakta. Zengin olması güzel ama metinlerin, kitapların kendilerini tekrar etmemesi gerekiyor. Örneğin bu zenginlik içinde didaktik metinlerin sayısı artabiliyor. Bazen nicelik, niteliğin önüne geçebiliyor. Bu birkaç olumsuzluk dışında Türk çocuk edebiyatı gerek ulusal gerek evrensel anlamda hem içerik hem görsel olarak büyük bir gelişme gösteriyor.

Çocukların kitaplara erişimiyle ilgili neler yapılmalı?

Öncelikle belirli bir yaştan sonra çocuklara, kendi okumak istedikleri kitabı seçme fırsatı sunulmalı. Ebeveynlerkılavuzluk etmeli; hatta kitabevlerine çocuklarıyla birlikte gidip onlara bu kültürü aşılamada yardımcı olmalıdırlar. Yine aynı şekilde kütüphane kültürü oluşturmak da çocuğun kitaplara erişiminde önemli bir role sahip. Kütüphanelerde kültürel faaliyetler oluşturmak; belki çocukları yazarlar, ressamlar veya çevirmenlerle bir araya getirmek bunu kültürün oluşmasına katkı sağlayabilir. Ayrıca Türkçe ve edebiyat derslerinde kitap sunularına daha fazla yer verilebilir; hem dersin amacına doğrudan destek
verilmiş olur hem de çocuğun seçimler yapabilecek düzeye yükselmesine katkıda bulunur.

n Ebeveynler çocuklarına kitap seçerken nelere dikkat etmeli?

Çocuklarının ilgi alanlarının ve duygusal gelişimlerinin uygunluğuna dikkat etmeli. Kitabı yalnızca ders çıkarma amacında görmemeli; keyif verecek bir ihtiyaç olarak görmeliler. Çocuklarının yaş grubuna hitap eden kitaplar seçmeleri ayrıca önemli bir nokta. Yaş grubu kriterinin yanı sıra metin türü seçimleri de çocukları kitaplarla buluştururken özen gösterilmesi gereken adımlardan. Örneğin bir çocuk fantastik bir roman okumaktan keyif alırken, bir başka çocuk şiir okumaktan keyif alabilir. Kısaca, bu konuda genelleme yapmak doğru olmayabilir; her ebeveynin çocuğunun ihtiyaç ve zevklerini iyi tespit edip ona göre kitap seçmesi uygun olur. Her kitap her çocuğa göre olmayabilir.