Savaşın yıkıcılığını anlatan 5 kitap

Rusya-Ukrayna arasındaki gerginlik Rusya’nın askeri müdahalesiyle savaşa dönüştü. İki ülke arasındaki savaş bir dünya savaşını doğurur mu bilinmez ama dünyanın tüm ülkelerini ilgilendiren bir durum olduğu ortada. Savaşlar insanlığı yok eden faaliyetler olarak bilinirken edebiyatta bu alana dair oldukça verimli bir alan. Savaşın yıkıcılığını anlatan 5 eseri sizin için derledik...

Çanlar Kimin İçin Çalıyor-Ernest Hemingway
Hemingway’in İspanya İç Savaşı’nı anlattığı Çanlar Kimin İçin Çalıyor isimli kitapta ana karakterimiz Robert Jordan aslen Amerikalı bir üniversite görevlisidir fakat dedesinin savaş hikayeleriyle büyüyen Robert için savaş kaçınılmaz gibi görünmektedir.
İspanyolcayı çok iyi bilen Robert savaşmak için kendini İspanya’da bulur. General Golz’un kendisine önemli bir görev vermesiyle birlikte ağlarda savaşan gerillaların arasına karışır.
Ölümün karakterlerin ensesinde gezindiği kitap boyunca her biri güzel bir geleceğin hayalini kurar fakat bu hayallerde bile savaş boyunca yaşadıkları bütün o zulümler zihinlerini gölgelemektedir. Tanık oldukları, bizzat kendi elleriyle sebep oldukları vahşetlerden kaçamazlar.


Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok-Erich Maria Remarque
Savaşı anlatan kitap önerisi listesinde ikinci sırada I. Dünya Savaşı var. I. Dünya Savaşı sırasında bir grup genç askerin hayata dair umutlarının nasıl sekteye uğradığını ve geçmişlerinden kopup eskiye dönmelerinin imkansızlığını anlatır Remarque. Cepheden izin alarak eve döndüklerinde gittiklerinden beri çok zaman geçmemiş olsa bile savaşmaya başlamadan önceki hayatlarıyla aralarında bir uçurum varmış gibi gelir.
Aileleri yabancıdır, arkadaşları yabancıdır, önceden eğlendikleri mekanların hepsi yabancıdır çünkü onlar cephede insan öldürmek zorunda kalmamıştır. Artık onlar savaşmaktan başka bir şey bilmiyorlardır. Adeta nasıl yaşanacağını unutmuşlardır.
Remarque kendisi de I. Dünya Savaşı’nda bulunmuş bir asker olduğu için yazdıkları aslında birer anı niteliğindedir. İnsanların savaşa farklı bir gözle bakmalarını ve o askerlerin yerine kendilerini koymalarını sağlar. Bireylerin psikolojileri üzerinde yarattığı yıkımı yansıtır.

Sonsuz Kaçış-Joseph Roth
Joseph Roth, 1985 yılında sinemaya da uyarlanmış olan Sonsuz Kaçış adlı yapıtında, I. Dünya Savaşı yıllarında, Avusturyalı üsteğmen Franz Tunda’nın maceralarla geçen yaşamını anlatır. Soluksuz bir şekilde akan olaylar, bu olayların geçtiği değişik ülke ve kültürler; bütün olup bitenlerin arasında ise hayatta kalmak için gösterilen muazzam bir enerji: Cephedeyken bazı belgeleriyle nişanlısının bir fotoğrafını ceket astarının içine dikmişti. Rusya'da kaldığı yıllarda ve sonra Avusturya’ya dönerken yol boyunca, kamptan kaçtığı günlerde temin ettikleri sahte belgeleri kullanmıştı. Gerçek kimliğini sınırın öteki yanına geçince, kendini güven içinde hissedeceği topraklarda astarın içinden çıkaracaktı. Ruslara esir düşen Tunda kapatıldığı kamptan kısa süre sonra kaçar. Ancak ülkesine dönemez, aylarca Sibirya’nın uçsuz bucaksız taygalarında, bir ayı avcısının yanında yaşar, Bolşeviklerle muhalifleri arasındaki savaşa katılır. Komünistlerin yanında savaşır, tüm yaşamını Rus Devrimi’ne vermiş olan Gürcistanlı bir kadın subaya aşkla tutulur. Onunla Bakû’den Moskova’ya uzanan bir yolculuğa çıkarlar. Günün birinde Viyana’ya dönmeyi başarsa da kısa süre sonra kendini Paris’te bulur. Franz Tunda gittiği yerlerde kimseyle yakınlaşamaz, savaş sonrası Avrupası’nda oluşmaya başlayan yeni toplumun dışında kalır.

Madde 22-Joseph Heller
Yayınlandığı günden beri Amerikan edebiyatının köşe taşlarından biri olarak görülen Madde 22, tarihin de en çok ilgi gören, en sıradışı kitaplarından biri.
Edebiyatta kara mizahın doruk noktası. Bu, II. Dünya Savaşı sırasında İtalya'da Amerikan ordusu adına görev yapan, bombardıman uçağı pilotu eşsiz Yossarian'ın hikâyesi. Hiç karşılaşmadığı binlerce kişi tarafından öldürülmek istendiği için kızgın olan Yossarian’ın asıl problemi ise askerlik görevini bitirmek için gereken uçuş sayısını her geçen gün artıran kendi ordusuyladır. Ancak Yossarian, tehlikeli görevlerden feragat etmek için herhangi bir girişimde bulunursa, fazlasıyla komik bir bürokratik kural olan Madde 22'ye takılacaktır: Eğer biri tehlikeli savaş uçuşlarını yapmaya gönüllüyse aklını kaybettiği düşünülür ama görevlere katılmak istemediğini belirten resmi bir başvuruda bulunursa delirmediği ortaya çıkar ve böylece görevine devam etmek zorunda kalır.

Esir Şehrin İnsanları-Kemal Tahir
'Esir Şehir Üçlemesi' edebiyatımızın güçlü ve klasikleşmiş ismi Kemal Tahir'in başyapıtlarındandır. Her büyük ve klasik yapıt gibi, bir ya da birden çok problematiği mükemmel bir biçimde işleyen bu nehir roman dizisinin ilk kitabı olan 'Esir Şehrin İnsanları'nda Kemal Tahir, Mütareke Dönemi Osmanlı aydınının ve İstanbul'unun destansı direnişinin ve mücadelesinin benzersiz bir fotoğrafını çekmektedir.
Kurtuluş Savaşı öncesinin anlatıldığı pekçok roman yazılmıştır kuşkusuz, ama hiçbiri bu denli edebi ve ölümsüz olamamıştır.