Doğuş Sarpkaya: İnce'nin Köksüzler'i 2022'nin önemli romanı oldu benim için

Yıl içinde yayımlanan ve hak ettiği ilgiyi görmediğini düşündüğünüz kitapları, beğenme nedenlerinizden kısaca bahsederek bizimle paylaşır mısınız?

Öncelikle edebiyat dünyamızın muhasebesini yapma şansını yakaladığımız böyle bir soruşturma için teşekkür ederim. Dağılan edebiyat kamusunu en azından bu yolla yeniden bir araya getirme çabasının bir parçası olarak görüyorum bu çalışmayı.

Yıl içinde beni heyecanlandıran kitapların ilki Cemil Kavukçu’nun Boş Zamanlar’ı. Teknik mükemmelliğe ulaşmaya çalışırken, tekniğin izlerini bu denli silebilmek ancak bir ustanın başarabileceği bir şey. İmge ile anlam yaratmak, olay örgüsünü işlevsel ayrıntılarla işlemek, örüntüler kurmak ve takip etmek, dil atmosferini buna göre kurmak, anlatıcının kimliği, bakış açılarının çoğullaşmasının metne kattığı derinlik, mekanı bir karaktermiş gibi (ki bu tüm öykücülerin görevi bence) kurgulamak gibi konular üstüne düşünmemi sağladı Cemil Kavukçu. Öykü üzerine düşünen, yazma hevesinde olan herkesin kesinlikle okuması gerekiyor Boş Zamanlar’ı.

Dominic Head’in, Arzu Eylem çevirisi ile yayımlanan Modern Öykü’sü de merakımı cezbeden kitaplardan biri oldu. Özellikle roman-öykü karşılaştırması ve öykünün evrimi gibi konularda ezber bozan tartışmalarla karşılaşmak mutlu etti beni. Edebiyat kuramında şiir ve romanın yanında görmezden gelinen bir tür oldu öykü. Yaratıcı yazma ile ilgili bir sürü kaynak var ama öykü teorisi üzerine konuşulurken hâlâ Cortazar’ın nakavt-sayı karşılaştırmasına başvuruluyor. Türkçe kaynakların artması modern kurmaca türlerinden öykünün olanaklarını ve hak ettiği ilgiyi neden görmediğini anlamamız açısından da ufuk açıcı olabilir.

Barış İnce’nin Köksüzler’i ise her yazdığını takip ettiğim bir arkadaşımın gelişimini müjdelediği için önemli bir roman oldu benim için. Çelişki’de el yordamıyla yolunu bulmaya çalışan kalemi kuvvetli bir yazar adayı vardı karşımızda. Sarsıntı’da sadece yeteneğine güvenen değil, ev ödevlerini yapan disiplinli bir yazar olduğunu kanıtladı Barış. Köksüzler ise yarattığı atmosfer, söz aldığı konular ile ön plana çıkan bir roman. Yazarların her yeni kitapta çıktıkları uzun yolculukta bir adım ileri mi gittiklerini yoksa oldukları yerde saydıklarını ya da daha kötüsü geriye mi gittiklerini takip ederim. Barış’ın her yeni kitabındaki niteliksel atılımı dikkate değer bence.

Size göre 2022 yılının önemli edebiyat ya da yayıncılık olayları nelerdi?

2022’nin yayıncılık olayı yayınevlerinin kitap yayımlama konusundaki isteksizliğiydi diyebiliriz. Bundan birkaç sene önce yeni yazarlarla çalışmaktan çekinmeyen, risk almayı göze alan bir yayıncılık sektörü vardı. Bugün ise yazar adaylarının kitaplarını yayımlama olanakları azalmış durumda. Pek çok yayınevi birlikte çalıştığı yazarların sayısını düşürmeye çalışıyor. Nitelikli eserler yazan bir sürü yazar yayınevsiz kalmış durumda.

Böyle bir tablo, yayınevlerini günah keçisi konumuna sürüklüyor. Oysa sorumluluk yayınevlerinin değil. Ekonomik kriz herkesi çaresizliğe sürüklüyor.

Edebiyat ortamımıza baktığınızda ne gibi sorunlar ve eksiklikler görüyorsunuz?

2020’de bu soruya şöyle yanıt vermişim: “Hep aynı cevabı veriyorum bu tarz sorulara: Edebiyat kamusunun dağılması ve canlı tartışma ortamlarının yokluğu bütün sorunların merkezine yerleşmiş durumda. Tüm yayıncılık ilişkilerinin piyasalaşmasının doğrudan bir sonucu bu. Bunu aşmanın yolu ise inadına yeni tartışma alanları açmaktan geçiyor. Sözümüzü sakınmadan konuşabileceğimiz edebi ortamlar yaratmaya çalışmalıyız.”

Bu sorun ve yarattığı etki artarak yaygınlaşıyor. Üç beş kişi kalsak da inat etmeye devam etmeliyiz bence.

Kaynak: Parşomen Edebiyat